ARTYKUŁ ORYGINALNY
DZIAŁALNOŚĆ POLITYCZNA, SPOŁECZNA I OŚWIATOWA STANISŁAWA GŁĄBIŃSKIEGO
Więcej
Ukryj
1
Akademia Podlaska w Siedlcach
Podlaska Academy in Siedlce
Data publikacji: 12-07-2018
Economic and Regional Studies 2010;4(1):72-89
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Stanisław Głąbiński – prawnik i ekonomista, należał do najwybitniejszych polityków Drugiej Rzeczypospolitej, był współtwórcą i czołowym działaczem obozu narodowego, profesorem Uniwersytetu Lwowskiego, członkiem Akademii Umiejętności (a potem PAU) oraz wicepremierem i ministrem wyznań religijnych i oświecenia publicznego w II rządzie Wincentego Witosa.
Urodził się 25 lutego 1862 r. w Skolem w Galicji Wschodniej. Do gimnazjum uczęszczał w Samborze. W 1880 r. zdał maturę i podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego. Zakończył je uzyskaniem doktoratu w 1887 r.
W 1892 r. Stanisław Głąbiński został profesorem nadzwyczajnym, a w trzy lata później, w wieku zaledwie 33 lat – zwyczajnym. W latach 1889-1890 był dziekanem Wydziału Prawa, a 1908-1909 rektorem Uniwersytetu Lwowskiego. W tym czasie rozpoczął też działalność polityczną w narodowej demokracji. Objął stanowisko redaktora naczelnego „Gazety Narodowej”. Brał udział w zakładaniu wielu instytucji wyższej użyteczności publicznej w Galicji. Był współzałożycielem Związku Ludowo-Narodowego i wieloletnim prezesem Rady Naczelnej (1919-1928) oraz klubu sejmowego i parlamentarnego (1919-1927) tej partii. Odegrał poważną rolę w tworzeniu programu i polityce tego ugrupowania, a następnie w latach 1928-1935 w Stronnictwie Narodowym, które reprezentował jako kierownik klubu senackiego. Wywarł doniosły wpływ na rozwój myśli państwowej i konstytucyjnej oraz parlamentaryzmu w Drugiej Rzeczypospolitej. Mniejsze zasługi miał w organizowaniu szkolnictwa polskiego w czasie krótkiego sprawowania funkcji
ministra oświaty.
REFERENCJE (16)
1.
Brzoza C. (2001), Wielka historia Polski. Polska w czasach niepodległości i drugiej wojny światowej (1918-1954), t. 9, Wydawnictwo Fogra, Kraków.
2.
Buszko J. (2000), Wielka historia Polski. Od niewolo do niepodległości (1864-1918), t. 8, Wydawnictwo Fogra, Kraków.
3.
Daszyński I. (1957), Pamiętniki, t. I i II, Warszawa.
4.
Falski M. (1969), 50-lecie szkolnictwa, „Ruch Pedagogiczny”, nr 2.
5.
Głąbiński S. (2001), W cieniu ojca, Książka i Wiedza, Warszawa.
6.
Głąbiński S. (2007), Przedmowa do: Stanisław Głąbiński, Wspomnienia polityczne, Wydawnictwo Placet, Warszawa.
7.
Nałęcz T. (2007), 1904-1939, w: Historia Polski 1831-1939, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
8.
Pobóg-Malinowski W. (1990a), Najnowsza historia Polski. Okres 1864-1914, t. I, cz. II, Oficyna Wydawnicza Graf, Gdańsk.
9.
Pobóg-Malinowski W. (1990b), Najnowsza historia Polski. Okres 1914-1939, t. II, cz. II, Oficyna Wydawnicza Graf, Gdańsk.
10.
Skrzypek S. (T.), (1944), Rosja jaką widziałem. Wspomnienia z lat 1939-1942, Newton.
11.
Zakrzewski A. (1987), Wincenty Witos chłopski polityk i mąż stanu, Warszawa.
12.
Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, sygn. 32.
13.
Archiwum Akt Nowych, Protokoły posiedzeń Rady Ministrów i Komitetu Politycznego Rady Ministrów z 1923 r.
14.
Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, 1923, nr 12,13, 14.
15.
„Polska Zbrojna” 1923, nr 148, R. III.
16.
„Nasz Przegląd” z 30 maja 1955, nr 178, Prezes Głąbiński o rokowaniach z Żydami.