ARTYKUŁ ORYGINALNY
MIERZENIE ODPORNOŚCI SPOŁECZNEJ, GOSPODARCZEJ I ŚRODOWISKOWEJ – STUDIUM PRZYPADKU WĘGIERSKICH MIAST
Więcej
Ukryj
1
Institute of World and Regional Economics, University of Miskolc, Hungary
2
Institute of World and Regional Economics, University of Miskolc
Data nadesłania: 26-04-2023
Data ostatniej rewizji: 14-05-2023
Data akceptacji: 16-05-2023
Data publikacji online: 29-06-2023
Data publikacji: 29-06-2023
Autor do korespondencji
Tekla Szép
Institute of World and Regional Economics, University of Miskolc
Economic and Regional Studies 2023;16(2):203-222
SŁOWA KLUCZOWE
KODY KLASYFIKACJI JEL
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Przedmiot i cel pracy: Kryzysy związane z COVID-19 oraz kryzysy energetyczne z lat 2021–2022 rzucają nowe światło na odporność miejską. Przed miastami stoi o wiele więcej wyzwań i wstrząsów zewnętrznych. Celem niniejszego badania jest zmierzenie odporności miejskiej. Materiały i metody: W tym celu opracowano złożony wskaźnik składający się z trzech składowych odporności (społecznej, ekonomicznej i środowiskowej) zwany Złożonym Wskaźnikiem Odporności. Zastosowano go do badań osadnictwa węgierskiego w wybranych latach (2000, 2006, 2012, 2018). Na podstawie uzyskanych wyników przeprowadzono dalszą analizę. Strukturę
przestrzenną odporności miejskiej bada się na dwa sposoby. W pierwszej kolejności zbadano przestrzenne zróżnicowanie miast w czterech wybranych latach za pomocą względnego wskaźnika rozpiętości, czyli różnicy między najwyższą a najniższą
wartością dla miasta względem średniej. Następnie, wzorce przestrzenne odwzorowano za pomocą jednego z najczęściej stosowanych wskaźników autokorelacji przestrzennej, tak zwanego Lokalnego Współczynnika Morana I. Kolejnym krokiem jest utworzenie pięciu skupień, aby podkreślić różnice między grupami pod względem liczby ludności i dochodu na mieszkańca w wybranych latach oraz przeanalizować rolę odporności w zmianie tych wskaźników. Wyniki: Identyfikacja tych grup dostarcza ważnych informacji dla planowania i polityki przestrzennej. Węgierskie osadnictwo również sklasyfikowano na podstawie Złożonego Wskaźnika Odporności. Wyniki wskazują, że odporność miejską można mierzyć
za pomocą złożonego wskaźnika (Złożonego Wskaźnika Odporności), a dalszych informacji dostarczają składowe odporności społecznej, ekonomicznej i środowiskowej. W węgierskiej sieci miejskiej najbardziej odpornymi elementami są Budapeszt, niektóre ośrodki regionalne, niektóre stolice powiatów, obszar metropolitalny Budapesztu oraz najbardziej rozwinięte małe i średnie miasta w Kraju Zadunajskim. Wnioski: Różnica w Złożonym Wskaźniku Odporności między miastami zwiększa się w czasie, w wyniku czego skupienia
Lokalnego Współczynnika Morana I stają się węższe. Tempo zmian dochodu jednostkowego i jego względna rozpiętość mają przeciwny znak do odporności. Wraz ze wzrostem odporności średnia zmiana dochodu i jego względna rozpiętość maleje, a w rezultacie zwiększa się stabilność.
REFERENCJE (31)
1.
Alpek, B. L., Tésits, R. (2014). A munkaerő–piaci szenzitivitás Új módszer a magyarországi munkaerőpiac területi, térszerkezeti kérdéseinek feltárásában. Területi Statisztika. 54(4), pp. 333–359. (in Hungarian).
2.
Anselin, L. (1995). Local indicators of spatial association–LISA. Geographical Analysis, 27(2) pp. 93–115.
3.
Bąk, D. I. (2023). Regional discrepancies in the level of knowledge-based economy in Poland /Zróżnicowania regionalne gospodarki opartej na wiedzy w Polsce. Economic and Regional Studies, 16(1), pp. 1–17.
4.
Banica, A., Muntele, I. (2017). Urban transitions and resilience of Eastern European Union cities. Eastern Journal of European Studies, 8(2), pp. 45–69.
5.
Beluszky, P., Győri, R. (2004). Fel is út, le is út…Városaink településhierarchiában elfoglalt pozícióinak változásai a 20. században. Tér és Társadalom, 18(1), pp. 1-41. (in Hungarian).
6.
Beluszky, P., Sikos, T. T. (2020). Városi szerepkör, városi rang. D ialóg C ampus, B udapest, 2 86 p . ( in Hungarian).
8.
Drobniak, A. (2017). Economic resilience and hybridization of development – A case of the Central European Regions. Regional Statistics, 7(1), pp. 43–62.
9.
Dursun, D. (2018). The concept of resilience: a critical evaluation of Erzurum. Igdir University. Journal of the Institute of Science and Technology. 8(3), pp. 295−304.
10.
Enyedi, Gy. (2003). Városi ilág – városfejlődés a globalizáció korában Pécsi Tudományegyetem, Pécs. 26 p. (in Hungarian).
11.
European Comission 2022. Helyreállítási és Rezilienciaépítési Eszköz. Downloaded from:
https://ec.europa. eu/info/funding-tenders/find-funding/eu-funding-programmes/recovery-and-resilience-facility_hu (in Hungarian).
12.
Giffinger, R., Pichler-Milanovic, N. (2007). Smart Cities: Ranking of European Medium-Sized Cities, Vienna University of Technology, University of Ljubljana and Delft University of Technology. Downloaded from:
http://www.smart-cities.eu/dow....
13.
Girard, L. F. (2011). Multidimensional evaluation processes to manage creative, resilient and sustainable city. Aestimum. 59, pp. 123−139.
14.
Hajduk, S. (2016). Selected Aspects of Measuring Performance of Smart Cities in Spatial Management; 9th International Scientific Conference „Business and Management 2016” Vilnius, Conference paper.
15.
Holling, C. S. (1973). Resilience and stability of ecological systems. Annual Review of Ecology and Systematics, (1), pp. 1–23.
16.
Kitsos, A., Bishop, P. (2018). Economic resilience in Great Britain: the crisis impact and its determining factors for local authority districts. The Annals of Regional Science, 60, pp. 329–347.
17.
Kocsis, K. (2021). Magyarország Nemzeti Atlasza | 3. kötet, Társadalom. Budapest: CSFK Földrajztudományi Intézet. Downloaded from:
https://www.nemzetiatlasz.hu/M.... (in Hungarian).
18.
Nagy, Z. (2007): Miskolc város pozícióinak változásai a magyar városhálózatban a 19. század végétől napjainkig. Debrecen, Magyarország. Debreceni Egyetem 244 p. (in Hungarian).
19.
Nagy. Z., Sebestyénné Szép, T. (2016). Losers of the Falling Oil Prices: Changes in Oil Vulnerability in the Oil Exporting Countries. International Journal of Energy Economics and Policy, 6(4), pp. 738–752.
21.
Pénzes, J., Bujdosó, Z. Dávid, L., Radics, Z., Kozma, G. (2014). “Differing development paths of spatial income inequalities after the political transition by the example of Hungary and its regions,” Economy of region, 1(1), pp. 73–84.
22.
Pénzes, J. (2022). A hazai periférikus települések csopoprtosítása társadalmi-gazdasági jellemzőik alapján. Észak-magyarországi Stratégiai Füzetek, 19(1), pp. 20–32. (in Hungarian).
23.
Pirisi, G. (2019). A reziliencia lehetséges értelmezése a településföldrajzi kutatásokban. Tér és Társadalom,.
24.
33(2), pp. 62–81. (in Hungarian).
25.
Rechnitzer, J., Páthy, Á., Berkes J. (2014). A magyar városhálózat stabilitása és változása Tér és Társadalom, 28(2), pp. 105–127. (in Hungarian).
26.
Sebestyénné Szép, T., Szendi, D., Nagy, Z., Tóth, G. (2020). Gazdasági reziliencia és városhálózaton belüli centralitás közötti összefüggések vizsgálata. Területi Statisztika, 60(3), pp. 352–369. (in Hungarian).
27.
Szép T., Nagy Z., Tóth G. (2021): Lehet az alkalmazkodóképesség vonzó? A rugalmas ellenálló képesség szerepe a magyar városok példáján. Statisztikai Szemle, 99(8), pp. 709–730. (in Hungarian).
29.
Tóth, G., Bujdosó, Z., Dávid, L. (2010). “A hazai folyók által érintett települések társadalmi- gazdasági vizsgálata,” Földrajzi Közlemények, 134(2), pp. 189–202. (in Hungarian).
30.
Wang, Z., Xiangzheng, X., Wong, C., Li, Z., Chen, J. (2018). Learning urban resilience from a social–economic– ecological system perspective: A case study of Beijing from 1978 to 2015. Journal of Cleaner Production, 183, pp. 343–357.